We bekijken de value space vanuit vier verschillende invalshoeken: stedelijk versus landelijk en publiek versus privaat. Laten we beginnen met de eerste twee opties. Wat we zien is dat verreweg de meeste proposities die bedrijven ontwikkelen zich richten op de leefomgeving van stedelijke gebieden. Businessmodellen binnen de landelijke scope gaan vooral over innovaties op het gebied van landbouw en voedsel. Denk aan robots voor precisielandbouw en het gebruik van kunstmatige intelligentie om de kwaliteit van de oogst in kaart te brengen. Kijken we wat verder in de toekomst, dan kun je denken aan dronebezorging voor onder meer voeding en medicatie.
Wavin Stormwater Management.
Dan is er nog het onderscheid tussen publiek en privaat. Bij de eerstgenoemde laag gaat het om oplossingen in de publieke, openbare ruimtes. De overheid, het bedrijfsleven, burgers en soms ook onderwijsinstellingen werken samen aan een gezondere en duurzamere leefomgeving. Bij veel van deze initiatieven spelen veiligheid, welzijn en kostenreductie een rol. Een goed voorbeeld van zo’n innovatieve oplossing komt van het Nederlandse Wavin. Zij zijn al jaren Europees marktleider op het gebied van kunststof leidingsystemen en pionieren nu met Wavin Stormwater Management in deze publieke laag. Dit is een reeks ingenieuze toepassingen voor het opvangen en opnemen van grote hoeveelheden regenwater op daken en verharde terreinen. Hun producten zorgen ervoor dat steden beter voorbereid zijn op extremer weer, een direct gevolg van klimaatverandering.
De slimme koelkast komt eraan.
Als we het vanuit de businessmodellen in de privé-sferen bekijken, zien we bedrijven die een grote rol spelen in en om ons huis. Denk na over de smart home-toepassingen. De slimme deurbel van Ring, de koelkast met ingebouwde camera van Samsung, de robotstofzuiger van Dyson en het slot zonder sleutel, een innovatie van het nog jonge bedrijf Loqed. De smartphone speelt een rol in veel van deze slimme toepassingen en wordt steeds meer een afstandsbediening voor het leven van mensen. Toegegeven, de slimme koelkast was jaren geleden groot aangekondigd. Maar de doorbraak lijkt te komen. Juniper Research verwacht dat er in 2025 bijna 13,5 miljard slimme apparaten in omloop zullen zijn. De nieuwe generatie wasmachines die Amazon ontwikkelt, gaat nog een stap verder. Het apparaat weet wanneer het wasmiddel bijna op is en bestelt automatisch een nieuw pak voor levering de volgende dag. Het is niet moeilijk om te raden welke online winkel de bestelling opneemt.
Furniture as a service.
Everyday Living draait niet alleen om nieuwe, baanbrekende technologie. Het gaat ook om bestaande producten die op een andere manier worden aangeboden. Hier zien we de verschuiving van bezit naar gebruik. Zo draait IKEA een pilot met Furniture as a service, een concept waarbij je voor een vast bedrag per maand je hele interieur in huis kunt huren. Na de huurperiode krijgen alle producten een tweede leven in de Circular Hub, een gedeelte van de winkel dat is ingericht als koopjeshoek. De Deense NormNorm doet iets soortgelijks. Dit bedrijf biedt ondernemers een assortiment circulair meubilair voor de inrichting van hun kantoor. De kosten beginnen bij €1 per dag per medewerker. Dit hele concept draait om het verlengen van de levensduur van het product. Het gaat om repareren in plaats van weggooien. Over renoveren in plaats van afdanken.
Meer lokaal-voor-lokaal.
‘As a service’ is een van de interessante trends die we zien ontstaan binnen deze value space. Dat geldt ook voor lokaal-voor-lokaal, waar mensen bewust kiezen voor producten die in hun eigen buurt of regio worden geproduceerd. Dit heeft een duidelijk doel: minder transportkilometers en, als het om voedsel gaat, ook minder afval. Door de coronacrisis is de bewustwording rondom lokale voedselketens in een stroomversnelling geraakt. Steeds meer mensen hechten waarde aan producten met een betrouwbare herkomst. Een concreet voorbeeld van zo’n lokaal-voor-lokaal product is stadslandbouw.
De opkomst van stadslandbouw.
In 2050 zal naar schatting bijna 70 procent van de wereldbevolking in stedelijke gebieden wonen. Bovendien zet klimaatverandering de traditionele landbouwmethoden onder druk. Deze combinatie maakt voedselzekerheid een grote uitdaging voor onze toekomst. Het is dan ook niet verwonderlijk dat steeds meer steden inzetten op stadslandbouw. Neem bijvoorbeeld Parijs, waar de afgelopen jaren meer dan 100 hectare ongebruikte daken en muren zijn omgetoverd tot tuinen voor groenten en fruit. In Canada opende Lufa Farms meer dan dertien jaar geleden zijn eerste commerciële dakboerderij in Montreal. Inmiddels levert het bedrijf ruim 20.000 groentemanden per week.
Start met innoveren in een ecosysteem.
Ervoor zorgen dat we kunnen blijven leven in een gezonde, veilige en duurzame omgeving. Dat wordt een grote uitdaging voor overheden, bedrijven en consumenten. Het bouwen van jouw bedrijf rond de leefomgeving van mensen biedt geweldige mogelijkheden om oplossingen te ontwerpen voor al jouw betrokken stakeholders. Het is ook een ruimte waar we moeten beginnen met innoveren als onderdeel van een ecosysteem, om de uitdagingen aan te gaan waarmee we als groeiende bevolking worden geconfronteerd. Voor ons is het 100 procent zeker dat we een aantal gloednieuwe businessmodellen in deze ruimte zullen zien. En eerlijk is eerlijk, we kunnen er niet op wachten.